Look at my mustache?
2 silent reader[s] | +FOLLOW | DASHBOARD.



<$BlogItemTitle$>
<$BlogDateHeaderDate$> | ><$BlogItemCommentCount$> comment(s)
<$blogitembody$>



>Older Post . >Newer Post

Tuesday, September 4, 2012

sajak sunda


LEMAH CAI KURING

Lemah cai kuring..
nagri endah asri..
sugih cacah jiwa..
bahan lubak libuk..

sim kuring…tresna miwah nyaah
ka lemah cai pribadi
kuring suka…kuring betah
di bali geusan ngajadi

DUNYA

Nyawang mangsa katukang
hate honcewang..salempang
kuring lir ibarat….manuk
anu keur diajar hiber
dipaksa incah tina sayang
gimir…sieun….
sieun ku geledegna dunya
anu can puguh kumaha kahareupna
anu can puguh naon nu bakal tumiba

tapi ieu hiji kanyataan
anu moal bisa disingkahan
lalaunan tapi pasti, kuring bakal nyorang
nyorang lampah anu nyata….
lampah anu saestuna kudu dipilampah
ku sakumna insan nu kumelendang di alam dunya

kiwari……kuring teu galideur deui
moal inggis dina nyorang kahirupan
moal sieun dina nyorang lalakon
pikeun ngawangun jati diri anu sajati
jati diri lalaki pinilih
lalaki langit lalanang jagat

ayeuna…didieu, kuring nangtung
ajeg panceg lir ibarat tunggul kai
moal unggut kalinduan moal gedang kaanginan
moal ngeplek jawer ngandar jangjang
dina nyanghereupan…DUNYA


DIDIEU KURING NANGTUNG

didieu mangsa katukang
kuring nangtung…

nitenan endahna alam priangan
lembur nu singkur, tengtrem karaharjaan
di luhur gunungna, dina legok landeuhna
ku herang caina, ku loba laukna
geledegan tangkalna, recet manukna
piit leutik dina luhur tangkal kai
nitenan pucuk awi ting garupay
mapag mangsa isuk-isuk

didieu mangsa ayeuna
kuring nangtung…

nitenan robahna alam priangan
gunungna geus ditugaran
tangkalna geus dituaran
caina mimiti beak, laukna paeh sakarat
piit leutik dina luhur tangkal kai
nitenan pucuk awi ting garupay
semu sedih tur nalangsa
ku ruksakna alam priangan
didieu kuring nangtung..




1. Prinsip Penyebaran
Merupakan prinsip dasar dalam mengkaji setiap gejala dan fakta geografi, baik gejala alam maupun manusia. Prinsip ini memandang bahwa setiap gejala dan fakta di permukaan bumi tersebar secara tidak merata antara satu wilayah dengan wilayah lainnya. Suatu gejala geografi bisa terlihat terkumpul dalam jumlah yang padat dan banyak, tetapi di satu tempat lain terlihat sangat jarang dan sedikit.
Misalnya : persebaran pola permukiman penduduk

2. Prinsip Interelasi
Prinsip Interelasi merupakan suatu hubungan saling terkait dalam ruang antara gejala yang satu dengan gejala yang lain.
Digunakan untuk melihat pola hubungan antara satu gejala dengan gejala lainnya, meliputi hubungan antara :
a. Faktor fisik dengan faktor fisik lainnya
Misal :
• Tanaman apel dapat tumbuh subur di daerah pegunungan seperti di Kota Batu, Jawa Timur.
• Hubungan antara mata air panas dengan energi panas bumi di sekitar gunung berapi.
b. Faktor fisik dengan faktor manusia
Misal :
• Hubungan antara manusia dengan cara bertani di lahan miring dengan membuat terasering (sengkedan)
• Kelaparan dan kemiskinan banyak terjadi di daerah kering, suhu tinggi, dan pendidikan rendah seperti di Somalia
c. Faktor manusia dengan faktor manusia lainnya.
Misal : mengkaji tentang kehidupan di desa dengan jenis mata pencaharian.
Dengan memperhatikan pola hubungan antar gejala dan fakta geografi pada suatu wilayah, akan dapat diketahui karakteristik gejala-gejala tersebut secara kualitatif. Dengan bantuan ilmu statistik, hubungan antar fenomena dapat di analisa/diukur secara kuantitatif
3. Prinsip Deskripsi
Merupakan prinsip yang menggambarkan lebih jauh terhadap persebaran dan hubungan interelasi antara fakta dan gejala di permukaan bumi. Untuk menyajikan gejala secara komprehensif dapat dimulai dengan mengajukan pertanyaan 5W1H, sedangkan bentuk penyajiannya dapat berupa kata-kata, tulisan, tabel, grafik dan peta.
Contoh: Peta Persebaran curah hujan di Australia pada musim panas.
http://tugasgeografi.files.wordpress.com/2011/08/peta-curah-hujan-australia.jpg 
Karena Australia memiliki bentang alam yang luas maka persebaran hujan disana tidak merata. Bagian utara memiliki curah hujan tinggi karena merupakan daerah lintang rendah. Sementara semakin ke selatan semakin rendah, disamping merupakan daerah lintang sedang juga karena bentang alam bagian tengah merupakan daerah gurun.
4. Prinsip Keruangan (Korologi)
Merupakan prinsip yang meninjau gejala, fakta dan masalah geografi dari penyebaran, interelasi dan interaksinya dalam ruang. Ruang dalam sudut pandang geografi adalah permukaan bumi secara keseluruhan yang membentuk suatu fungsi.
Contoh: Curah hujan di Indonesia bagian barat lebih tinggi di banding dengan di Indonesia bagian timur.
Aspek-Aspek Geografi
Willian Kirk menyusun struktur lingkungan geografi menjadi 2 aspek, yaitu :
1. Aspek Fisikal
Aspek fisikal geografi meliputi :
1) Aspek Topologi
Membahas hal-hal yang berkenaan dengan letak atau lokasi suatu wilayah, bentuk muka buminya, luas area dan batas-batas wilayah yang mempunyai ciri-ciri khas tertentu.
2) Aspek Biotik
Membahas karakter fisik dari manusia, hewan dan tumbuhan
3) Aspek Non Biotik
Membahas tentang tanah, air dan atmosfer (termasuk iklim dan cuaca)
2. Aspek NonFisik
Aspek ini menitikberatkan pada kajian manusia dari segi karakteristik perilakunya. Pada aspek ini manusia dipandang sebagai fokus utama dari kajian geografi dengan memperhatikan pola penyebaran manusia dalam ruang dan kaitan perilaku manusia dengan lingkungannya. Beberapa kajian pada aspek ini antara lain :
1) Aspek Sosial
Membahas tentang adat, tradisi, kelompok masyarakat dan lembaga sosial.
2) Aspek Ekonomi
Membahas tentang industri, perdagangan, pertanian, transportasi, pasar dan sebagainya
3) Aspek Budaya
Membahas tentang Pendidikan, agama, bahasa, kesenian dan lain-lain.
4) Aspek Politik
Misalnya membahas tentang kepartaian dan pemerintahan.
B. Pendekatan Geografi
Terdapat tiga pendekatan geografi sebagai berikut:
1. Pendekatan Keruangan (Spatial Approach)
Pendekatan keruangan adalah suatu metode analisis yang menekankan analisisnya pada eksistensi ruang yang berfungsi untuk mengakomodasi kegiatan manusia. Dalam pengertian ini, segala sesuatu berkaitan dengan sebaran objek dalam ruang dapat disoroti dari berbagai ukuran, antara lain pola, struktur, proses, asosiasi, dan kecenderungan.
2. Pendekatan Ekologi atau Kelingkungan
Pendekatan ekologi dalam analisis geografi menekankan pada interaksi dan interdependensi antara manusia dengan lingkungan hidupnya.
3. Pendekatan Komplek Wilayah
Pendekatan ini merupakan integrasi antara pendekatan keruangan dengan pendekatan ekologi. Pendekatan ini menekankan pada konsep areal differentiation, yaitu adanya perbedaan tiap wilayah yang mendorong
terjadinya interaksi antara wilayah yang satu dengan wilayah lainnya.

KUMPULAN SAJAK SUNDA PIKEUN BARUDAK


(1) BUDAK PAHATU LALIS

Dua budak pahatu lalis
adi lanceuk awéwé lalaki
kasarung di leuweung ganggong
adina ceurik ngalengis
mana jalan geusan balik.

Budak lalaki ngala kupa
leungeunna parigel metik
buah kupa dialungkeun
dipulungan ku adina.

Tina rungkun buni kacida
luar-léor oray sanca
gep ngegél awak adina
nu keur anteng murak kupa.

Jrut turun budak lalaki
ana rét ka sakuriling
Si Nyai ka mana geuning
reuwas kacida teuing.

Manuk Cukrik disada semu nalangsa
“Cukrik, cukrik turih ku pucuk eurih”
pucuk eurih bakal matih
Si Nyai bakal kapanggih.

Geberan ku hihid aing
hihid aing kabuyutan
mawa bayu kahuripan.

“Geber-geber hihid aing
hihid aing kabuyutan
titinggal nini awaking”.

Usik ngulisik raga tangtungan
paripurna hirup waras
ku saktina rasa asih.



(2) BUDAK SAKTI

Budak leutik bisa ngapung
jangjangna kulit salapis
hiberna di langit peuting
ludeung ngambah jomantara
disadana tingkoréak
karesepna bubuahan
nu amis semu kareueut

Budak leutik bisa ngapung
budak nu kacida sakti
nu kitu naon ngarana?



(3) NINI ANTÉH

Di langit bulan nembongan
cahayana hurung ngempur
ngadamaran alam dunya.

Di bulan Nini keur anteng
ngentrung ninun kaén poléng
awak Nini mani bongkok
balas terus baé ninun
meureun geus rebuan taun.

Di bulan Nini bumetah
dibaturan Candramawat
buluna nu tilu warna
watekna matak diasih.


(4) SAMAGAHA

Bulan di langit ngaleungit
meureun disumputkeun naga
bumi alam poék mongkléng.

barudak récét di buruan
sorana patembalan
Samagaha! Samagaha!

Aya kahariwang
dina haté séwang-séwangan
bulan sirna.

Ting berebet barudak ka pipir imah
tutunggulan dina lisung
rampak narakol kohkol
ngusir naga sina nyingkir
naga nyingkah
bulan ngempur
bumi alam caang deui.


(5) SAKADANG MONYÉT MALING CABÉ

Sakadang kuya jeung Sakadang monyét
suka bungah maling cabé
cabé beureum matak uruy
lada haneut kana beuteung.

Seuhah lata-lata, seuhah lata-lata
cabé beureum cabe lada
cabé arasak kacida.

Keur jongjon datang Pa Tani
Sakadang monyét ngabecir
sieun katéwak Pa Tani.

Kuya geuwat gancang nyumput
di tempat nu rada buni
tapi katénjoeun mantén.

Pa Tani bungah kacida
daging kuya rek diolah
lumayan keur deungeun sangu.


Sakadang kuya katéwak
dipangku dibawa balik
dikurung tukangeun imah.

Ngalongok Sakadang monyét
suka bungah ngahilian
cenah bakal dikawinkeun
ka anakna Bapa Tani.

Isukna datang Pa Tani
suka bungah muru kandang
nyorén bedog meunang ngasah.

Pa Tani ambek kacida
nu aya di jero kurung
bangké Sakadang monyét.

Monyét morongkol dicekel
dibalangkeun ka nu bala
monyét cengkat ngaréngkénék
ngabecir lumpatna tarik.



(6) PAPARAHUAN

Manintin manuk Manintin
paparahuan reujeung Tunggeu
parahuna cangkang bonténg
bonténg suri anu gedé.

Soloyong angkleung-angkleungan
kakawihan suka bungah

“Tin, tin, Manintin
gengngng!”

Katembong ku Caladi Kundang
ngageleber hiber
teup enteup na parahu
nu tiluan kakawihan

“Tin, tin, Manintin
toroktok, tok
gengngng!”

Kapanggih ku anak Monyét
clak tumpak parahu
nu opatan kakawihan


“Tin, tin, Manintin
toroktok, tok
nguuuk
gengngng!”

Kitu jeung kitu
disarada patémbalan
suka bungah kakawihan
méméh surup sarangéngé.


(7) SILIH TULUNGAN

Nyiruan dina pancuran
titeuleum méh baé paéh
Titiran nenjo Nyiruan
kanyaah mapaés haté.

Geuwat metik dangdaunan
diragragkeun kana cai
ngarayap éta Nyiruan
teu tulus nemahan pati.

Titiran ku paninggaran
diintip-intip dipanah
Nyiruan mulang tarima
nyeureud bitis paninggaran.

Paninggaran ngagurubug
teu tulus manah Titiran
geus lésot kabéh bangbaluh
lantaran silih tulungan.


(8) BUDAK BUNCIR

Si Buncir naheunkeun bubu
pareng meunang anggay-anggay
diwadahan kana batok.

Hayam macok anggay-anggay
Si Buncir boga paménta
hayam nu jadi gantina.

Hayamna katinggang halu
atuh paéh saharita
halu nu jadi gantina.

Haluna katincak munding
sabab potong ménta ganti
Si Buncir dakwa ka hakim
munding milikna Si Buncir.

Mundingna katinggang limus
paéh ménta digantian
ku Ki Tani diturutkeun
buah limus matak uruy.

Demi Nyi Putri ningali
kacida pisan palayna
limus dipesék dituang
séép ngan tinggal pelokna.

Nyi Putri jadi gantina
Buncir teras salin rupa
jangkung pohara kasépna
katelahna Gandarasa.


(9) BUDAK HIDEUNG

Budak hideung goréng rupa
buuk ngarambueuk rintit
ku indung pulung diasih
lantaran ku daékanana.

Teu saeutik nu ngahina
pasrah narimakeun nasib
kanikmatan tanpa tepi
permata nu pangmahalna.

Si hideung muka buntelan
horéng eusina teh waluh
dibantingkeun kana batu
bray beulah hérang ngagenyas.

Janggélék hiji nagara
budak hideung salin rupa
satria gagah perkasa
Danuwarsa katelahna.


(10) CINGCIRIPIT

Ngariung di pakalangan
waspada ngantelkeun curuk
curuk inggis kacapit
kacapit ku dampal leungeun
dampal leungeun dikeupeulkeun
“jék-jék nong”
nu kacapit tunggu lawang.


(11) NGADU PANGGAL

Prung tarung di pakalangan
nu jadi kawih pamuka:

“Tung-tung-brung
kali tanjung
barangbang kali parangpang
padakutik padasemprung”.

Breng panggal diparuihkeun
muih dina jero kalang
beletak papada panggal
panggal ngacleng ngagolépak
panggal muih pangleletna
punjul ngajadi raja.


(12) TITINGGI ULA-ALI

Karémbong meulit na cangkéng
tungtungna pada nyekelan
antay-antayan leumpangna
niru-niru titinggi
majuna ongko-ongkoan
bulat-beulit, arula-arileu
nguriling kukurilingan
hulu ngudag-ngudag buntut
sina néangan nu leungit.

Nu dimaksud geus kapanggih
buntut kudu jadi hulu
ari hulu jadi beuheung
kitu jeung kitu tuluyna
sagala-gala walatra
taya nu paheula-heula.


(13) LANGLAYANGAN

Langlayangan kumalayang
ngalayang di méga malang
paheula-heula jeung heulang
sukan-sukan sukahayang.

Mipir langit nyorang méga
nyawang anggang di buana
amparan handapeunana
tanah éndah alam Sunda.


(14) SURUNG MUNDING

Surung munding, surung munding
kaulinan budak lalaki
ngutamakeun kakuatan
nu maén pahareup-hareup
pakuat-kuat tanaga.

Surung munding, surung munding
nu lalajo suka bungah
ngariung bari ngarawih:

“géré tong-géré tong
nu éléh dipotong
géré tong-géré tong
nu éléh dipotong”.

Géré tong-géré tong
parancah méméh lumampah
ngagéré haté lalaki
ludeung teuneung
rahayu jaya waluya.


(15) CAANG BULAN

Baheula nu dipigandrung
caang bulan opat welas
ngabungbang pinuh kabungah
galumbira gogonjakan
bari kakarawihan
laguna lagu bulan tok;

“Bulan tok, bulan tok,
bulanna sagede batok,
didudut disantok,
aya ucing keur anakan”.

Meungpeung bulan ngaganteng
arulin masing aranteng
nganteur kahayang nu manteng.


(16) PACICI-CICI PUTRI

Dampal leungeun nu katuhu
nu kénca oge nya kitu
ditangkubkeun ka palupuh
disodorkeun keur ngariung
ditunjukan bari imut
ditetel-tetel ku curuk
kawihna lagu nu matuh
dikawihkeun ku lulugu:

“Pacici-cici putri
térélék kembang celempung
ada nona ada tuan
kalau mau kembang apa?”


“Hayang kembang Kamuning!”
“Hoyah, ari balik nungtun munding!”

Nu ngariung surak kabéh
gogonjakan suka bungah.


(17) ULIN DI WALUNGAN

Ngabring arindit
arulin ka walungan seja ngojay
jleng gejebur, jleng gejebur
ngarojay patengah-tengah
ngalangkarak babalapan
papalidan ka hilirkeun
palila-lila teuleumna
icikibung peperangan
silih simbeuh silih cemplang.